خبرگزاری فارس- مرتضی مزینانی: «امنیت غذایی» یکی از اصطلاحات اساسی در اقتصاد و کشورداری است؛ بدین معنا که اساساً کشورهایی که امنیت غذایی پایداری ندارند، در بحران‌های سیاسی و اقتصادی آسیب‌پذیرتر خواهند بود و از آن‌سو، اگر امنیت غذایی در کشوری مورد توجه دولت‌مردان باشد، پایداری اهداف در سایر حوزه‌ها نیز بیشتر خواهد شد.
از این‌رو است که رهبر معظم انقلاب اسلامی در بخش‌هایی از سخنان خود تأکید می‌فرمایند «این ملت عزیز و سربلند، در امر تغذیه و تهیه مواد غذایی اصلی خود، نباید به بیرون مرزها هیچ احتیاجی داشته باشد. از اول انقلاب تا امروز، تکیه بر مسأله کشت و زرع، برای تأمین این منظور بوده است.
امنیت غذایی برای کشوری بزرگ، پرجمعیت و دارای هدف‌های بلند بسیار مهم است؛ لذا بخش کشاورزی و دامداری ما یک بخش ویژه و استثنایی است و همه باید برای آن تلاش کنند».
این سخنان به‌نوعی خود یک راهبرد اساسی در حوزه اقتصاد است؛ اما اینکه تا امروز چقدر بدان توجه شده، امروز جای پرسش دارد و بسیاری از اقتصاددانان حداقل در حوزه تولیدات دامی نگرانی‌ها و دغدغه‌هایی در راه رسیدن به این هدف مهم بیان می‌کنند.
پرواضح است که در سالهای اخیر، به علت تنگناهای اقتصادی پیش‌آمده، بسیاری از مردم گوشت مرغ را جایگزین گوشت قرمز در سید غذایی خانوار کرده‌اند و آمارها نیز از افزایش مصرف سرانه مرغ در کشورمان حکایت دارد.
در چنین شرایطی، تأمین امنیت غذایی کشورمان ایجاب می‌کرد تا دولت‌مردان نسبت به تقویت بخش دام و طیور و تولید گوشت مرغ اهتمام جدی داشته باشند؛ امری که «علی‌اکبر علی‌زاده‌برمی»، نماینده مردم دامغان در مجلس و رئیس کمیته دام و طیور کمیسیون کشاورزی مجلس می‌گوید حداقل در یکی از بزرگ‌ترین مجتمع‌های تولیدی کشور چندان توجهی بدان نشده است.
مجتمع تولیدی مرغ «آرین» این روزها شرایط خوبی ندارد و در حالی که قادر است علاوه بر تأمین کل نیاز داخلی کشورمان به مرغ، صادرات قابل‌توجهی نیز داشته باشد، دستخوش تلاطم‌هایی شده که سهم آن را در بازار به میزان ناچیزی رسانده و در عین حال، دست بیگانگان را برای مدیریت بازار مرغ لاین ایران باز گذاشته است.
گفت‌وگوی فارس با رئیس کمیته دام و طیور کمیسیون کشاورزی مجلس زوایای پیدا و پنهان قابل‌تأملی را از چرایی حال و روز ناخوش این مجتمع برای ما روشن می‌سازد؛ این ماحصل مختصر نشست با «علی‌اکبر علی‌زاده‌برمی» را در ادامه بخوانید.
مصرف مرغ آرام‌آرام جای گوشت قرمز گران را گرفته است
فارس: با سلام و سپاس از فرصتی که در اختیار فارس قرار دادید. صنعت مرغداری کشورمان در سالهای اخیر دستخوش نابسامانی‌هایی شده که دودش درنهایت به چشم مردم می‌رود. درباره کلیات این بحث توضیح می‌فرمایید؟
علی‌زاده‌برمی: با سلام و احترام. مصرف مرغ آرام‌آرام به جای گوشت قرمز که بسیار گران شده، در سبد غذایی مردم دارای جایگاه بیشتری شده است و آنها به مرغ روی می‌آورند.
از این‌رو، مصرف مرغ تا حدود زیادی افزایش یافته است و از سوی دیگر، جمعیت ۳۶ میلیون نفری اول انقلاب، امروز به ۸۵ میلیون نفر رسیده و این امر، امنیت غذایی ما را دچار مخاطراتی می‌کند.
کاهش تولید مرغ همواره یکی از بحران‌هایی است که باید برای آن فکری شود.
سهمی که محقق نمی‌شود!
فارس: اخیراً تیمی از مجلس بازدیدی از یکی از بزرگ‌ترین مجتمع‌های تولید مرغ در ایران داشتید. شرایط در این مجتمع چگونه است؟
علی‌زاده‌برمی: بله. به‌عنوان رئیس کمیته دام و طیور کمیسیون کشاورزی مجلس و به همراه یکی از نمایندگان خانه ملت (نماینده مردم ساوه)، بازدیدی از مجتمع مرغ «آرین» در بابل‌کنار داشتیم.
این مجتمع می‌تواند تقریباً ۶ میلیون تن در سال تولید مرغ گوشتی داشته باشد؛ اما متأسفانه در سال ۱۳۹۸ سهم آن در بازار، دو در هزار بوده است.
تولید فعلی ایران در بخش مرغ، بین دو میلیون و ۴۰۰ هزار تا دو میلیون و ۷۰۰ هزار تن در سال است؛ اما این مجتمع به‌تنهایی می‌تواند ۶ میلیون تن گوشت مرغ در کشور تولید کند؛ ضمن اینکه قابلیت توسعه و گسترش نیز خواهد داشت.
بازار مرغ لاین ایران تا ۷۵ درصد در دستان انگلیسی‌هاست
فارس: یعنی سهمی که این مجتمع تولیدی در بازار مرغ داشته، تا نزدیک به صفر رسیده است. پس بازار مرغ چگونه در این شرایط مدیریت می‌شود؟
علی‌زاده‌برمی: بله. این کاهش سهم در حالی صورت گرفته که بازار مرغ لاین ایران تا ۷۵ درصد در دستان انگلیسی‌ها و شرکت «رأس» و ۲۲ درصد دیگر بازار نیز دست یک شرکت آمریکایی است، فرانسوی‌ها هم سهم کوچکی دارند.
فارس: یعنی بازار مرغ ایران را به‌سادگی از دست تولید داخلی بیرون آورده و تقدیم بیگانگان کرده‌ایم؟
علی‌زاده‌برمی: متأسفانه این اتفاق رخ داده است. مجتمع تولیدی مرغ آرین تا سال ۱۳۸۰ فعالیت خوبی داشته و 100 درصد نیاز بازار را تأمین می‌کرده است؛ اما این سهم تا اواسط دهه ۸۰ به ۸۵ درصد رسیده و الآن نیز به دو در هزار کاهش یافته است.
از طرفی، به همان ترتیبی که سهم این مجتمع در بازار مرغ کاهش یافته، بودجه‌های دولتی آن نیز دستخوش کاهش شده است.
مجتمع عقب‌افتادگی‌های دائمی پیدا می‌کند
فارس: عمده مشکلات مجتمع مرغ آرین امروز در چه مواردی است. نیازها اولویت‌بندی شده؟
علی‌زاده‌برمی: این مجتمع سال 1369 شروع به کار کرده است و امروز هم به لحاظ ابنیه و تأسیسات و هم از نظر تجهیزات به‌شدت در حال فرسودگی است.
مجتمع چون در تأمین بودجه، عقب‌افتادگی‌های دائمی پیدا می‌کند، همواره بر مشکلاتش افزوده می‌شود.
لوله‌هایی که ۳۰ سال قبل در آن به کار گذاشته شده است، دائماً دچار ترکیدگی و مشکل می‌شود؛ خطوط برق این مجتمع نیز چون برای سه دهه قبل است، به‌طور مستمر مشکل دارد و در سایر بخش‌ها نیز دغدغه‌هایی همواره وجود دارد.
مجتمع از لحاظ تجهیزات آزمایشگاهی در تنگناست و امکانات آن قدیمی شده است.
دیوارهای مجتمع از بین رفته و دیگ بخاری که در آن مشغول به کار است، هر لحظه بیمه انفجارش می‌رود.
فارس: این مسائل و تنگناها تا چه حد به تولید مجتمع لطمه وارد می‌سازد؟
علی‌زاده‌برمی: بسیار زیاد. مرغ‌های در حال پرورش در ساختمان‌های مجتمع نباید گرما و سرما را احساس کنند؛ اما به علت اینکه سقف‌های آن از بین رفته است، مرغ‌ها در گرما تابستان را به‌طور کامل احساس می‌کنند و از طرفی، سرما در زمستان آنها را آزار می‌دهد.
در شرایط کنونی هم خود مجتمع در حال از بین رفتن بوده و هم به لحاظ اینکه در بازار سهمی ندارد، کشور دچار مشکلاتی در تأمین مرغ می‌شود.
مجتمع به ۱۰۰ میلیارد تومان بودجه نیاز دارد
فارس: برآورد ریالی از نیازهای مجتمع انجام شده است؟
علی‌زاده‌برمی: این مجتمع به ۱۰۰ میلیارد تومان بودجه نیاز دارد که برای وزارت جهاد کشاورزی پول خرد هم به حساب نمی‌آید.
این عدد سال‌ها مانده و تأمین نشده است و دائماً نیز عقب می‌افتد. وزارت جهاد کشاورزی به این مسأله توجهی ندارد.
فارس: یعنی در حوزه‌ای که می‌توانیم جزو کشورهای برتر تولیدکننده در جهان باشیم، حداقل حمایت‌ها نیز صورت نمی‌گیرد؟
علی‌زاده‌برمی: بله. می‌دانید که تعداد کشورهای صاحب علم و فناوری موسوم به «لاین» در جهان کمتر از تعداد انگشتان دست است.
در جهان، تنها هشت کشور آمریکا، انگلیس، هلند، برزیل، هند، المان، فرانسه و ایران از توانایی فنی و علمی لازم برای تولید حفظ و تکثیر این موجود استراتژیک غذایی برخوردارند.
ایران در جهان ششمین کشور تولیدکننده در این بخش است و واقعاً انسان از این شرایط تعجب می‌کند.
ساختمان‌ها به ۱۵۰ متری حریم این مجتمع رسیده‌اند
فارس: وضع توسعه مجتمع به چه صورت بوده و در این بخش، اقدامی خواهد شد؟
علی‌زاده‌برمی: ابتدای کار، این مجتمع را در جنگلی بکر دایر کردند که هیچ سازه و بنایی در اطراف آن وجود نداشته است؛ اما هم‌اکنون ساختمان‌ها به ۱۵۰ متری حریم این مجتمع رسیده‌اند.
مجتمع مرغ آرین در جنگلی بکر دایر شده بود تا بیماری‌های مشترک بین انسان و دام به طیور سرایت نکند؛ می‌دانید که ماکیان، پرندگان و طیور به‌شدت و به‌سرعت دچار بیماری خواهند شد و از این بابت نیازمند مراقبت‌های ویژه هستند.
مردم به حریم مجموعه تجاوز کرده‌اند و مسؤولان نیز بی‌خیال بوده‌اند و به‌واسطه ارزش‌افزوده‌ای که منطقه پیدا کرده، زمین‌های زیادی به فروش رسیده است.
جالب است بدانید که قرار بود زباله‌های بابل را در نزدیکی مجتمع دفن کنند که بعدتر با پیگیری‌ها و گلایه‌هایی که انجام می‌شود، از این کار منصرف می‌شوند. متأسفانه مسؤولان به مجتمع به دید فرزند ناتنی نگاه می‌کنند.
این مجتمع به لحاظ غذایی، دارای رده امنیت ملی است
فارس: یعنی نظارتی بر حفظ حریم مجتمع وجود نداشته است؟
علی‌زاده‌برمی: بله. حتی فنس‌های مجتمع در بسیاری از جاها باز شده و چوپانان محلی، گوسفندانشان را برای چرا داخل محوطه مجتمع می‌آورند؛ شرایط این‌طور رها شده است!
گرازها و شغال‌ها و سایر موجودات در اطراف مجتمع جولان می‌دهند.
علی‌رغم رشد علم، حتی دوربین‌های مداربسته نیز در اطراف این مجتمع به کار گرفته نشده است تا از آن مراقبت کنند.
این مجتمع به لحاظ غذایی، دارای رده امنیت ملی است؛ اما اگر مشکلی برای آن پیش بیاید، طرف حساب مسؤولان آن، یک پاسگاه در روستاست!
یعنی با این رده امنیتی، هیچ سازوکار مشخصی در حوزه تأمین امنیت آن وجود ندارد.
امروز این مجتمع نه‌تنها صادرات ندارد؛ بلکه در رفع مشکلات خود نیز ناتوان است!
فارس: یعنی چنین مجتمع مهمی در تأمین امنیت غذایی ایران این‌طور رها شده است؟
علی‌زاده‌برمی: بله. مجتمع به این عظمت در بحث امنیت غذایی، نه‌تنها می‌تواند ایران را از گوشت مرغ بی‌نیاز کند بلکه می‌تواند به کشورهای همسایه هم صادرات داشته باشد و مرکزی برای صادرات شود.
امروز این مجتمع نه‌تنها صادرات ندارد؛ بلکه در رفع مشکلات خود نیز ناتوان است!
اگر کار را به ترامپ می‌دادیم، این‌طور نمی‌توانست این مجتمع را نابود کند که برخی بی‌تدبیری‌های داخلی آن را به نابودی کشانده است.
این مجتمع حتی پشتیبانی اطلاعاتی ندارد که اگر خدای‌نکرده، زلزله یا بیماری آمد، در جایی دیگر، بتوانیم تولید را در این حجم و با این کیفیت ادامه دهیم؛ شرایط در آن واقعاً وحشتناک است.
هیچ بک‌آپی وجود ندارد!
فارس: شرایط نیروی انسانی در مجتمع مرغ آرین چطور است؟
علی‌زاده‌برمی: این مجموعه را ۱۲ نفر نیروی رسمی از مجموع ۲۰۰ نفر نیروی انسانی آن اداره می‌کنند و بقیه همه قراردادی و پیمانی هستند.
با توجه به اینکه عمده این نیروها متخصص هستند، اگر برای نیروهای رسمی اتفاقی بیفتد، باید با مرغ لاین خداحافظی کرد و هیچ پشتیبانی (بک‌آپ) برای این حوزه وجود ندارد!
مدیران این مجتمع هیچ امیدی به ارتقای شغلی و اداری در وزارت جهاد کشاورزی ندارند و سال‌هاست در همان رده و پست باقی مانده‌اند و این امر سبب ایجاد بی‌انگیزگی در آنها شده است.
ارتقای شغلی برای این افراد دیده نشده است.
هیچ اتفاقی از سوی دولت رخ نداده است
فارس: دولت در سال جهش تولید و در شرایط سخت تحریمی امروز در این حوزه چه نقش و وظایفی دارد و تاکنون چه کرده است؟؛ پیش‌تر معاون وزیر جهاد کشاورزی قول داده بود تا بسته‌های تشویقی و حمایتی برای این مجتمع ابلاغ و اجرا شود.
علی‌زاده‌برمی: هیچ اتفاقی از سوی دولت برای اجرای بسته‌های حمایتی و تشویقی که ادعا می‌شود، در این مجتمع رخ نداده است.
در کمیسیون کشاورزی مجلس، وقتی گزارش‌ها ارائه شد، مشاهده کردیم که چندان جدیتی در پیگیری امور وجود ندارد.
ترامپ (رئیس‌جمهوری آمریکا) برای دنیای اسلام و جهانیان عذابی است؛ اما اقدامات خصمانه او در سالهای اخیر سبب شد تا ما روی پای خود بایستیم.
در این میان، باید دید در شرایطی که آمریکای بی‌وجدان در تمام سالهای گذشته حتی ورود دارو به ایران را نیز تحریم کرده است، چرا مرغ اجداد ما را تحریم نکرده است؟
دلیلش واضح است؛ برای اینکه ما سراغ تقویت تولید در این بخش نرویم.
فارس: این شرایط بی‌توجهی به این مجتمع و رهاشدگی بازار در دستان انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها و دیگران باقی خواهد ماند یا فکری برای آن می‌شود؟
علی‌زاده‌برمی: ترامپ اخیراً حماقت کرده و مانع از ورود جوجه به ایران می‌شود و از این‌رو، مقامات عالی‌رتبه کشورمان به‌سرعت به این فکر می‌افتند که این مجتمع را که در سال گذشته، دو در هزار در بازار سهم داشته است، تا آخر سال ۹۹ به سهم ۵۰ درصدی در بازار برسانند.
فارس: این افزایش سهم به چه شیوه‌ای رخ خواهد داد؟
علی‌زاده‌برمی: در دو مرحله باید به این سهم دست یابیم. یک مرحله از این اقدام باید در تابستان انجام می‌شده است و یک مرحله نیز در پاییز و تا آخر زمستان باید صورت گیرد.
فارس: شرایط تأمین نهاده‌های موردنیاز طیور در این واحد چگونه است. مسأله ارز و واردات لطمه‌ای به آن نمی‌زند؟
علی‌زاده‌برمی: این مجتمع می‌تواند به سمتی برود که گنجاله و سویا را از غذای طیور به شیوه‌ای حذف کند که وزن تولید نهایی کاهش نیابد.
این مجتمع می‌تواند کارهای تحقیقاتی انجام دهند و اگر برنامه پنج سالهای در این زمینه تدوین شود، هم از واردات ذرت بی‌نیاز خواهد شد و هم اشتغال خوبی ایجاد می‌کند.
انسان از این همه بی‌درایتی غمش می‌گیرد
فارس: وقتی امنیت غذایی اولویت ماست، این شیوه برخورد ذهن انسان را درگیر مسائلی نظیر نفوذ نمی‌کند؟
علی‌زاده‌برمی: بله دقیقاً. رهبر معظم انقلاب اسلامی در ابلاغیه اقتصاد مقاومتی و در نخستین مباحث خود، از امنیت غذایی نام می‌برند و امنیت غذایی در مجتمع آرین می‌تواند تبلور یابد.
سهم این مجتمع امروز در بازار تا این حد کاهش یافته و از طرفی بازار در دست انگلیسی‌ها، آمریکایی‌ها، فرانسوی‌ها و... است.
انسان از این همه بی‌درایتی غمش می‌گیرد؛ اصلی‌ترین دشمنان ما، بازار مرغ ایران را در دست گرفته‌اند.
نفوذ آرام آرام رخ داده است؛ به شکلی که به مجتمع بودجه نداده‌اند و از طرفی، بازار مرغ را انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها در دست دارند.
شرایط نفوذ حتماً در این زمینه برقرار است. بازار ما چرا باید در دست این کشورها باشد؟
این گفته‌ها باید تلنگری به وزارت جهاد کشاورزی باشد تا اقدامات مربوط به مجتمع آرین را پیگیری کند.
فارس: با تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید و به امید فردایی بهتر در این حوزه.
علی‌زاده‌برمی: بنده هم متقابلاً از شما سپاسگزارم و امیدوارم این مسأله هر چه سریع‌تر مورد بررسی و توجه قرار گیرد؛ البته ما هم در مجلس پیگیر جدی موضوع هستیم.
تولید داخلی؛ اساس کار
تردیدی وجود ندارد که امروز ایران اسلامی به الگوی اقتصاد بومی برای رفع مشکلات اقتصادی بیش از همیشه نیاز دارد و توجه به تولید داخلی می‌تواند موانع متعددی را از پیش روی ما بردارد.
امروز نقش اقتصاد مولد و درون‌زا تا آن حد مورد توجه بوده که رهبر معظم انقلاب اسلامی می‌فرمایند «تولید داخلی بایستی اساس کار باشد» و از این‌رو، وقتی کشور دارای حجم بالایی از استعدادهای درونی، نیروی انسانی مبتکر و علم و دانش قابل توجه است، نباید بازار مرغ خود را به‌راحتی در اختیار بیگانگانی قرار دهد که همواره از هر ترفندی برای ضربه زدن به ما بهره برده‌اند.
رهبری به زیبایی فرموده‌اند که «کشور در مسائل حیاتی و اساسی باید خودکفا باشد» و این امر امروز باید در صنعت مرغ مورد توجه قرار گیرد.
انتهای پیام/2249/م/ی
